Κλίμα και Κλιματική Αλλαγή
Η σχέση ανάμεσα στην αλλαγή του κλίματος και στο περιβάλλον, στην οικονομία, και στην κοινωνία είναι πολύπλοκη. Η διερεύνησή της αποτελεί βασική ερευνητική προτεραιότητα του ΙΕΠΒΑ.
Από την παγκόσμια στην τοπική κλίμακα
Η χρήση ορυκτών καυσίμων και άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες εκλύουν αέρια του θερμοκηπίου που επηρεάζουν τους μηχανισμούς στην ατμόσφαιρα και μεταβάλλουν το παγκόσμιο κλίμα.
Με τη σειρά τους, οι τοπικές κλιματικές συνθήκες, που παρέμεναν σταθερές επί σειρά αιώνων, αλλάζουν και μάλιστα με τρόπο που δεν είναι ομοιόμορφος ανάμεσα στις χώρες και στις περιοχές. Τα ακραία φαινόμενα (πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασία) γίνονται συχνότερα και πιο έντονα.
Οι αλλαγές αυτές έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε τοπική κλίμακα και επηρεάζουν διαφορετικά τους τομείς της οικονομίας και τους αποδέκτες στην κοινωνία, απειλώντας ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους.
Η ερευνητική ομάδα του ΙΕΠΒΑ εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ του παγκόσμιου και του τοπικού κλίματος, τις αλλαγές στις κλιματικές παραμέτρους και τα ακραία φαινόμενα, τις φυσικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις των αλλαγών, και τα μέτρα για την προσαρμογή (adaptation). Επίσης, ερευνά τους τρόπους μετριασμού (mitigation) μέσω μέτρων και πολιτικών μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Ερευνητικές προκλήσεις
Μέσα από μία ποικιλία ερευνητικών έργων και υποδομών το ΙΕΠΒΑ προσπαθεί να απαντήσει στις πολλές επιστημονικές προκλήσεις που χαρακτηρίζουν την έρευνα για την κλιματική αλλαγή. Οι προκλήσεις αυτές διατρέχουν όλη την αλυσίδα ροής πληροφοριών προς τους αποφασίζοντες αλλά και προς το ευρύ κοινό, από την αξιοποίηση των πρωτογενών δεδομένων των κλιματικών μοντέλων μέχρι την αξιολόγηση των πολιτικών και μέτρων για την προσαρμογή και το μετριασμό.
Οι ερευνητικές δραστηριότητες του ΙΕΠΒΑ εστιάζουν στις επιστημονικές αυτές προκλήσεις , συνδυάζοντας συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων, ανάπτυξη αναλυτικών μεθοδολογιών, μοντέλων, και εργαλείων, έρευνες πεδίου, και ουσιαστική επικοινωνία με τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και το ευρύ κοινό.
Στόχος του ΙΕΠΒΑ είναι τα αποτελέσματα της έρευνας για την κλιματική αλλαγή να βρουν τον δρόμο τους προς την κοινωνία, ώστε να χρησιμεύσουν για τη συλλογική ευημερία
Βασικά πεδία έρευνας
Κλιματικά δεδομένα
Ανάπτυξη εργαλείων και μεθοδολογιών για την ανάλυση δεδομένων από μετεωρολογικούς σταθμούς και κλιματικά μοντέλα, και την παραγωγή κλιματικών δεδομένων με κατάλληλη χωρική και χρονική ανάλυση. Παραγωγή κλιματικών δεικτών για την απεικόνιση μέσων τιμών, ακραίων φαινομένων, και τάσεων.
Κλιματικές πληροφορίες
Παραγωγή λεπτομερών τομεακών κλιματικών πληροφοριών (για ενέργεια, γεωργία, δασικές πυρκαγιές, κ.ά.) σε περιφερειακή/τοπική κλίμακα, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ενδιαφερόμενων παραγόντων και των υπευθύνων για τη χάραξη πολιτικής.
Επιπτώσεις
Ποσοτική εκτίμηση των φυσικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων φαινομένων στο παρόν και μέλλον σε τομείς όπως ενέργεια, τουρισμός, γεωργία, υδατικοί πόροι, υγεία - Ανάπτυξη σχετικών στατιστικών και άλλων μοντέλων και εργαλείων. Αποτίμηση των άμεσων και έμμεσων κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων.
Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου
Προβλέψεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου με ενσωμάτωση συμπεριφορικών, κοινωνικο-οικονομικών και τεχνολογικών παραμέτρων.
Προσαρμογή και μετριασμός
Ποσοτική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας δράσεων προσαρμογής (adaptation) στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Περιβαλλοντική και οικονομική αξιολόγηση δράσεων μείωσης εκπομπών (μετριασμός –mitigation).
Ερευνητική Ομάδα
Χρήστος
Γιαννακόπουλος
Δρ. Φυσικός-Μετεωρολόγος
Διευθυντής Ερευνών
Γιάννης
Σαραφίδης
Δρ. Χημικός Μηχανικός
Κύριος Ερευνητής
Γιάννης
Λεμέσιος
Συνεργάτης
Σεβαστιανός
Μοιρασγεντής
Δρ. Χημ. Μηχανικός-Οικονομικά Περιβάλλοντος
Διευθυντής Ερευνών
Κωνσταντίνος
Βαρώτσος
Συνεργάτης
Βάσω
Χόντου
Συνεργάτης
Αδριανός
Ρετάλης
Γεωλόγος - Δρ. Τηλεπισκόπησης
Διευθυντής Ερευνών
Νίκος
Γάκης
Χημικός Μηχανικός MSc
Συνεργάτης
Δήμητρα
Φουντά
Δρ. Φυσικός-Μετεωρολόγος
Διευθύντρια Ερευνών
Δημήτρης
Καπετανάκης
Συνεργάτης
Ελενα
Γεωργοπούλου
Δρ. Χημικός Μηχανικός- MSc Περιβαλλοντολόγος
Κύρια Ερευνήτρια
Αννα
Καράλη
Συνεργάτης
Επιτεύγματα - Διακρίσεις μελών της Ομάδας
1
2
Κύριοι Συγγραφείς (Lead Authors) στην 4η (2007), 5η (2014) και 6η (2022) Έκθεση Αποτίμησης της IPCC για τoν Μετριασμό της Κλιματικής Αλλαγής (Mitigation)
3
5
4
6
Κύριοι Συγγραφείς (Lead Authors) στην 45η (2014) και 6η (2022) Έκθεση της IPCC για τις Επιπτώσεις και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (Impacts, Adaptation and Vulnerability)
Συμμετοχή στη διεπιστημονική Επιτροπή της ΤτΕ που μελετά τις επιπτώσεις της κλιματικής Αλλαγής στην ελληνική οικονομία
Λειτουργία, από το 2010 μέχρι σήμερα, του εθνικού κόμβου (National Focal Point) της IPCC για την κλιματική αλλαγή
Κύριοι συγγραφείς των Εκθέσεων Αποτίμησης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στον Ελληνικό χώρο
Υλοποίηση όλων των εθνικών απογραφών και προβλέψεων για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, και του προσδιορισμού και αξιολόγησης μέτρων για τη μείωσή τους
Ενδεικτικά Εργα
CHOICE - Mainstreaming Integrated Assessment Models by embedding behaviοural change and actor heterogeneity, and increasing their outreach to citizens, communities and industrial actors)
Το έργο έχει στόχο τη βελτίωση των Ολοκληρωμένων Μοντέλων Αξιολόγησης (ΙΑΜs) ενσωματώνοντας σε αυτά μέτρα μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην τελική ζήτηση και στην αλυσίδα των τροφίμων, ώστε τα μοντέλα να υποστηρίξουν ενεργά τον στόχο μηδενισμού των εκπομπών ως το 2050.
Διάρκεια: 2023-2026, Χρηματοδότηση: HORIZON EUROPE
FIRE-RES (Innovative technologies and socio-ecological-economic solutions for fire resilient territories in Europe)
Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν μια σημαντική περιβαλλοντική οικονομική και κοινωνική απειλή σε όλο τον κόσμο. Το έργο έχει στόχο να αναπτύξει μια Ολοκληρωμένη Στρατηγική Διαχείρισης Πυρκαγιών (Integrated Fire Management) για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη, συνδέοντας με ολιστικό τρόπο τις συνέργειες μεταξύ πρόληψης-ετοιμότητας, ανίχνευσης-απόκρισης, και αποκατάστασης-προσαρμογή.
Διάρκεια: 2021-2025, Χρηματοδότηση: HORIZON EUROPE
JustReDi - Resilience, Inclusiveness and Development: Towards a Just Green and Digital Transition of Greek Regions)
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η πράσινη μετάβαση στην Ελλάδα πρέπει να συντελεστούν με όρους δικαιοσύνης, ανθεκτικότητας, βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής συμπερίληψης. Το έργο στοχεύει να συμβάλει σε αυτό μέσω δράσεων όπως εκτίμηση επιπτώσεων στα νοικοκυριά και ενεργειακή φτώχεια, χαρτογράφηση περιοχών και εντοπισμό επαγγελματικών ομάδων και οικονομικών κλάδων που αθροιστικά ή διαφορικά πλήττονται ή ωφελούνται, κ.ά.
Διάρκεια: 2023-2025, Χρηματοδότηση: Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
LIFE-IP AdaptInGR (Innovative technologies & socio-ecological-economic solutions for fire-resilient territories in Europe)
Το έργο έχει στόχο να ενισχύσει την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής και των 13 Περιφερειακών Σχεδίων της Ελλάδας για την προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή κατά τον τρέχοντα πρώτο κύκλο προσαρμογής (2016-2025), και να προετοιμάσει τη μετάβαση στον δεύτερο κύκλο πολιτικής για την προσαρμογή (2026+), με κατάλληλες δράσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Διάρκεια: 2019-2026, Χρηματοδότηση: EC LIFE Programme
LIFE-MareNatura - Conservation of priority species of marine megafauna in Greece and Italy
Το έργο στοχεύει στις απειλές που πλήττουν εννέα από τα πιο απειλούμενα είδη προτεραιότητας της ΕΕν (θαλασσοπούλια, θαλάσσιες χελώνες, θαλάσσια θηλαστικά), μέσω εντοπισμού hotspots βιοποικιλότητας στο Ιόνιο, τη Νότια Αδριατική και το Αιγαίο. To ΙΕΠΒΑ θα παράσχει κλιματικές προγνώσεις και δείκτες για την περιοχή μελέτης, εστιάζοντας σε ατμοσφαιρικές και ωκεάνιες μεταβλητές που επηρεάζουν άμεσα την αναπαραγωγή, τη διατροφή και διαδρόμους μετανάστευσης των ειδών, και προβολές υποκλιμάκωσης για επιλεγμένα hotspots βιοποικιλότητας.
Διάρκεια: 2023-2029, Χρηματοδότηση: EC LIFE Programme
AGRIFOOD - Ανάλυση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα στην Ελλάδα
Το έργο εκτιμά ποσοτικά τις επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην παραγωγικότητα της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, για όλες τις περιφέρειες της χώρας και για μεγάλη ποικιλία καλλιεργειών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Εξετάζονται οι χρόνιες μεταβολές των κλιματικών συνθηκών όσο και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Επίσης, εκτιμώνται οι επιπτώσεις στην προστιθέμενη αξία και στην απασχόληση του κλάδου τροφίμων-ποτών, και στην λοιπή οικονομία. Τέλος, αξιολογείται ποσοτικά η αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων δράσεων προσαρμογής.
Διάρκεια: 2023-2024, Χρηματοδότηση: Ιδιωτικός τομέας
CLIMPACT II - Υποστήριξη της αναβάθμισης λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή
Το έργο στοχεύει στη συγκέντρωση και αξιοποίηση δεδομένων για την κλιματική αλλαγή, στην ανάπτυξη μεθοδολογιών και εργαλείων για την εκτίμηση των επιπτώσεων και μέτρων προσαρμογής σε κρίσιμους τομείς (ενέργεια, τουρισμός, γεωργία, υγεία, αστικό περιβάλλον), και στην ανάπτυξη εργαλείων για έγκαιρη προειδοποίηση σε κρίσιμες υποδομές, ενέργεια και υγεία. Επίσης, περιλαμβάνει διαμόρφωση και αξιολόγηση σεναρίων απανθρακοποίησης της Ελληνικής οικονομίας έως το 2050, και των επιπτώσεών τους στο κόστος ηλεκτρισμού, στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση.
Διάρκεια: 2023-2025, Χρηματοδότηση: Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης – Υπουργείο Ανάπτυξης – Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας
FRAPORT - Επικαιροποίηση της μελέτης για την κλιματική αλλαγή του 2017 για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της FRAPORT Greece
xxxx
xxxxx
xxxx
xxxx
xxxx
xxx